18 lipca 1936 rozpoczął się najtragiczniejszy epizod w historii XX wieku w Hiszpanii. Tego pamiętnego dnia doszło do wybuchu wojny, w której po przeciwnej stronie barykady stawali sąsiedzi, rodzeństwa, ojcowie i synowie, wcześniejsi przyjaciele i nowi wrogowie. Jej bilans, do tej pory nie został zamknięty, a głosy sporów, apeli, wniosków i żądań powracają jak endemiczna pandemia wojen.
Liczba ofiar hiszpańskiej wojny domowej jest trudna do jednoznacznego i niemożliwa do bezbłędnego określenia. Część źródeł podaje, iż w trakcie wojny życie straciło ponad pół miliona osób. José María Gironella[1], autor powieści Un millón de muertos, dedykowanej ku pamięci wszystkich ofiar hiszpańskiej wojny domowej liczbę według własnych szacunków podwaja. Wielu historyków tą liczbę uznałoby za wielce zawyżoną. Według specjalisty z PAN dr hab. Tadeusza Miłkowskiego-Wiarygodne dane mówią o prawie 400 tys. ofiar wojny, późniejszych represji i walk partyzanckich, w tym 131 tys. rozstrzelanych w egzekucjach.
Niewątpliwie bratobójcza wojna odciśnęła ogromne piętno w świadomości społeczeństwa i wywołała głębokie rany, które czasem nie ulegały zabliźnieniu.
Co dzisiaj młodzi Hiszpanie myślą o tych wydarzeniach, a jak wspominają ten okres osoby, które żyły w tamtych czasach dowiedzieć można się na stronie hiszpańkiej telewizji RTVE, z reportażu „Blizny wojny domowej”(materiał w języku hiszpańskim).
Na stronie portalu Hiszpania-online przeczytamy artykuł: PARACUELLOS DEL JARAMA – HISZPAŃSKI KATYŃ autorstwa dr hab. Tadeusza Miłkowskiego (materiał w języku polskim)
W El País przeczytamy jak wyglądał Madryt i życie jego mieszkańców w dniu wybuchu wojny domowej (artykuł w języku hiszpańskim).
——————————————————————————————————————-
[1]José María Gironella Pous(1917-2003) to jeden z najbardziej poczytnych pisarzy w historii Hiszpanii, których twórczość literacka jest ściśle związana z tragiczną historią kraju lat 1936-39. Jego książki przetłumaczono na 33 języki. Un millón de muertos(1961) to druga część trylogii, którą otworzyła powieść Los cipreses creen en Dios (1953, dosł.tł. „Cyprysy wierzą w Boga”), a zamknęła Ha estallado la paz (1966, dosł. tł. „Wybuchł pokój”). Pisarz jest także autorem dzieła La sombra de Chopin(dosł.tł Cień Chopina), które w 1990 roku było w Hiszpanii bestsellerem.
Hiszpania News 